2. Wszystkie materiały, urządzenia lub inne wyroby użyte do wykonania robót budowlanych powinny spełniać wymagania odpowiednich norm i posiadać aprobaty techniczne, atesty, certyfikaty, świadectwa dopuszczenia do stosowania, deklaracje zgodności wymagane lub dobrowolnie stosowane przez producenta. 3. Zazwyczaj jest tak, że po zakończeniu wykonywania robót budowlanych wykonawca zgłasza je do odbioru inwestorowi, inwestor zaś, zobowiązany jest prace te odebrać. W takiej sytuacji dochodzi do podpisania protokołu odbioru robót, który z jednej strony jest pokwitowaniem spełnienia świadczenia przez wykonawcę, z drugiej zaś strony Odpowiedź prawnika: Podstawa wystawienia faktury. W przedmiotowej sprawie należy zwrócić uwagę na kilka aspektów. Przede wszystkim, jak zapis o możliwości wystawienia faktury VAT dopiero po podpisaniu protokołu końcowego wpływa na obowiązek zapłaty przez kontrahenta na rzecz wystawcy, skoro podpisano jedynie protokół odbioru Faktury winny być wystawione na Beneficjenta. Załączniki do wniosku o płatność – konieczne do wypłaty dotacji ! Bardzo wiele składanych wniosków o płatność nie posiada podstawowych załączników, które są niezbędne do potwierdzenia prawidłowości wykonania robót z harmonogramu o dofinansowanie. Poniżej zamieszczam wzór protokołu odbioru. Jego zapisy są uniwersalne i mogą dotyczyć zarówno odbiorów częściowych, w trakcie realizacji umowy, jak i odbioru końcowego – czyli ostatniego odbioru dotyczącego realizacji robót budowlanych. Nieco inny charakter ma odbiór ostateczny, który pojawia się w niektórych umowach i 5. WYKONANIE ROBÓT. 5.1. Ogólne zasady wykonania robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt 5 5.2. Warunki przystąpienia do robót malarskich. Do wykonywania robót malarskich można przystąpić po całkowitym zakończeniu poprzedzających robót budowlanych oraz po przygotowaniu i kontroli podłoży pod malowanie i kontroli materiałów. Protokół odbioru robót budowlanych, choć nie posiada wzoru określonego w ustawie (tzn. prawodawca nie wskazał, w jakiej formie powinien być sporządzony, ani co zawierać), jest jednym z najważniejszych dokumentów, ponieważ z jednej strony inwestor potwierdza wykonanie umowy o roboty budowlane przez wykonawcę, a tym samym obowiązek wykonania i odbioru robót budowlanych. 2. Zamawiający zapewni nadzór nad wykonywaniem przedmiotu Umowy. 3. Zamawiający przystąpi do odbioru i odbierze przedmiot Umowy zgodnie z postanowieniami określonymi w Umowie oraz zapłaci Wykonawcy umówione wynagrodzenie. § 5 Obowiązki Wykonawcy 1. Od tego momentu leci więc trzydzieści dni do wystawienia faktury. Nic w tym nadzwyczjanego, mając w pamięci wyrok TSUE z 2 maja 2019 r. w sprawie C-224/18 Budimex. tak. nie. REKLAMA. Od 2014 r. trwały spory dotyczące tego, jak prawidłowo rozpoznawać na potrzeby VAT moment wykonania robót budowlanych i jakie znaczenie ma dla określenia tego momentu protokół zdawczo-odbiorczy. Podatnicy stosowali w tym zakresie wykładnię, z którą nie zgadzały się organy podatkowe, a później także sądy OxISch. Protokół odbioru robót budowlanych - co daje, jakie ma znaczenie? Jakie funkcje pełni protokół odbioru robót budowlanych zwłaszcza w kontekście spraw sądowych? Bardzo często w sporach sądowych strony postępowania o zapłatę kładą bardzo duży nacisk na protokołu odbioru prac. Czy słusznie? W umowach dot. robót budowlanych najczęściej podstawą do wystawienia faktur jest protokół odbioru wykonanych prac. Niejednokrotnie zdarza się, że strony procesu inwestycyjnego wzajemnie zrzucają sobie różne nieprawidłowości przy wystawianiu przedmiotowych protokołów np. iż podpisy go osoby nieuprawnione bądź został wystawione pod nieobecność jeden ze stron. Odbiór prac budowlanych Protokół odbioru co do zasady stanowi potwierdzenie przez inwestora wykonania robót budowlanych i jest następnie dla wykonawcy podstawą do żądania wynagrodzenia. Częstokroć w orzeczeniach sądów powszechnych np. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2009 r., sygn. akt II CSK 61/09 wskazano, iż nie powinno się podnosić protokołu odbioru robót budowlanych do niewiadomo jakiej rangi. Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku wydanym w sprawie I ACa 647/15, sporządzenie i podpisanie protokołu odbioru robót budowlanych uzasadnia jedynie domniemanie, że zostały prace wykonane zgodnie z umową. Jest to tylko jednak domniemanie, które można przecież obalić przez udowodnienie, że umowa została wykonana w sposób niepoprawny. Protokół odbioru robót budowlanych stanowi również dowód spełnienia świadczenia przez wykonawcę (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1997 r., sygn. II CKN 28/97). Należy jednak pamiętać, że nie jest to dowód wyłączny. Nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku uchybień związanych z odbiorem robót wykonawca może wykazywać okoliczność ich wykonania także przy użyciu innych środków dowodowych. Adwokat powinien także zwrócić uwagę, że Kodeks cywilny nie określa formy czynności odbioru robót. Może ona zatem przybierać postać czynności pisemnej, względnie ujętej w innej formie, lub następować w sposób dorozumiany (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2010 r., sygn. IV CSK 494/09). Sprawy o zapłatę - adwokat Zgierz Kancelaria adwokacka adwokata Piotra Sęk oferuje szeroko rozumianą pomoc prawną w sprawach cywilnych o zapłatę, w tym w sprawach dotyczących inwestycji budowlanych. Posiadamy bogate doświadczenie w reprezentowaniu Klientów w sporach sądowych nie tylko w województwie łódzkim. Nasze kancelarie mieszczą się w Łodzi oraz w Zgierzu. Zapraszamy do zapoznania się w ofertą naszych usług prawnych oraz do kontaktu z kancelarią w celu uzgodnienia dogodnego terminu spotkania. Słowa kluczowe: sprawy gospodarcze, sprawy budowlane, sprawy o zapłatę, porady prawne, adwokat Łódź, adwokat Zgierz, adwokat w Łodzi Protokoły częściowego odbioru prac, jak też protokoły końcowe, to w branży budowlanej norma. Strony na ogół regulują zasady ich wystawienia i podpisania w umowie o roboty budowlane lub w umowie o prowadzeniu prac budowalno-remontowych. Często zapis umowy brzmi następująco: „Wykonanie prac budowlanych zostanie potwierdzone protokołem zdawczo-odbiorczym, który stanowi podstawę wystawienia faktury VAT”. Nierzadkie są także zapisy, iż „Za dzień wykonania prac należy rozumieć dzień podpisania protokołu końcowego stwierdzającego niewadliwy i bezusterkowy odbiór dzieła”. Nasze doświadczenia wskazują, że najczęstszym błędem na gruncie podatku VAT jest, iż zapisy umowy sobie, a praktyka w zakresie fakturowania usług budowlanych i budowlano-montażowych sobie. Tak wykonawca, jak też inwestor, a w szczególności ich służby finansowo-księgowe, zobowiązani są przestrzegać zapisów umownych. Problem jednak w tym, że na ogół to, co faktycznie dzieje się na budowie nie odpowiada temu, co powinno mieć miejsce zgodnie z umową. Gdy jeszcze dołączymy do tego słabą komunikację z działem finansowo-księgowym, nieuchronną konsekwencją są problemy w VAT. Co to oznacza dla wykonawcy ? Zgodnie z regułą ogólną zapisaną w art. 19a ust. 1 VatU obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usług, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21. Wskazane powyżej przepisy określają nic innego, jak tylko wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w ust. 1 tegoż art. 19a. Jeden z takich wyjątków dotyczy właśnie usług budowlanych i budowlano-montażowych. W tym miejscu pomijam, co należy rozumieć pod pojęciem usług budowlanych lub budowlano-montażowych. Tą, jakże istotną, kwestą zajmiemy się w jednym z kolejnych artykułów. Zgodnie zatem z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) VatU, gdy idzie o świadczenie usług budowlanych lub budowalno-montażowych – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Przepis art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) VatU musi być jednak czytany łącznie z art. 106 i ust. 3 pkt 1) VatU. Z przepisu tego wynika bowiem, że fakturę VAT wystawia się nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej. Oznacza, to że wykonawca, jeśli wykonał swoją usługę musi w ciągu 30 do dnia wykonania tej usługi wstawić fakturę VAT. Obowiązek podatkowy powstanie wówczas w dniu jej wystawienia. Jeśli zatem wykonawca w dniu 31 sierpnia 2017 r. wykonał usługę, to najpóźniej 30 września 2017 r. musi udokumentować ten fakt poprzez wystawienie faktury VAT. Zatem podatek należny wykaże w deklaracji VAT-7 za miesiąc wrzesień (do 25 października). Czy protokół zawsze oznacza wykonanie usługi ? Z powyższych przepisów VatU wynika zatem, że decyduje fakt wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej, a nie fakt wystawienia i/lub podpisania protokołu odbioru prac. Na gruncie VatU protokół, bez względu na sposób sformułowania zapisu umownego, należy traktować co najwyżej jako uprawdopodobnienie faktu wykonania usługi budowalnej lub budowlano-montażowej, a nie jako sam fakt wykonania tej usługi. W literaturze prawa cywilnego, jak też w orzecznictwie często potwierdza się, iż protokół stanowi jedynie pokwitowanie faktu spełnienia świadczenia lub wykonania zobowiązania przez wykonawcę. Powyższe ma niebagatelne znaczenie na gruncie VatU. Jeżeli bowiem usługa została wykonana np. 15 lipca 2017 r., a strony umowy podpisały protokół odbioru np. 1 sierpnia 2017 r., to nie oznacza to wcale, że obowiązek podatkowy (w VAT) powstał właśnie w sierpniu. Obowiązek powstaje bowiem w rozliczeniu za miesiąc lipiec 2017 r. Dobrze jest w takiej sytuacji, aby służby finansowo-księgowe wykonawcy wychwyciły taką rozbieżność. W przeciwnym razie wykonawca zaniży swoje zobowiązanie w VAT za miesiąc lipiec. Oczywiście, w praktyce, terminy na podpisanie protokołu określane w umowach są na ogół krótsze ( 3 lub 5 dni od wykonania robót). Jeżeli jednak koniec tego terminu przypada na styku dwóch miesięcy, to trzeba zachować ostrożność. Ostrożność należy zachować także wówczas, gdy doszło między wykonawcą do sporu, co do wykonania dzieła, a protokół został podpisany jednostronnie tylko przez wykonawcę. Także inwestor musi prawidłowo rozliczyć podatek naliczony, choć w tym przypadku późniejsze obniżenie podatku należnego – nie będzie dla niego skutkować negatywnymi konsekwencjami (zob. art. 86 ust. 10, ust. 10a i ust. 10b ust. 1 oraz ust. 11). „Puste” protokoły ? Koniecznym jest także, aby mieć na uwadze, iż w praktyce strony dosyć często spisują protokoły, które w żaden sposób nie powinny się przekładać na obowiązki w zakresie VAT. Z moich obserwacji wynika, iż nierzadko strony – jeszcze w trakcie inwestycji – z różnych względów, ustalają warunki fakturowania, które de facto nie są zgodne z zapisami samej umowy o roboty budowlane lub budowlano-montażowe. Ostatnio spotkałem się z sytuacją, że project meneger zmienił zakres prac, na co ochoczo przystąpił wykonawca. Jednak w umowie zmieniono tylko łączną kwotę wynagrodzenia. Poza umową strony jednocześnie podpisały „protokół zaawansowania prac”, w oparciu o który wykonawca wystawił fakturę VAT. Nie ma żadnych wątpliwości, że postępowanie wykonawcy polegające na wystawieniu faktury VAT, bez stosownej zmiany umowy w tym zakresie, było nieprawidłowe. Konsekwencją takich protokołów jest, to że inwestor nie ma prawa odliczyć podatku VAT, jeśli wystawiono fakturę VAT. Tak też było w przedmiotowym stanie faktycznym. Jeżeli zatem służby finansowo-księgowe nie analizują na bieżąco napływających faktur VAT w kontekście zapisów umownych, to konsekwencje dla inwestora (nabywcy) mogą być nader negatywne. Zgodnie z art. 86 ust. 10 VatU nabywca usługi (inwestor) ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego dopiero w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych usług powstał obowiązek podatkowy. Gdy wykonawca wystawił „pusty” protokół lub dany protokół nie dokumentuje wykonania usługi zgodnie z umową, wówczas inwestor nie nabywa prawa do odliczenia podatku VAT , albowiem faktura oparta o taki protokół została wystawiona błędnie. Brak prawa do odliczenia organ podatkowy będzie mógł dodatkowo wykazać poprzez zastosowanie dyspozycji art. art. 88 ust. 3a pkt 2) lub pkt 4) lit. a) i b) VatU. Przy „pustych” protokołach – uwaga na dodatkowe zobowiązanie! Mając na uwadze obowiązujące obecnie przepisy dotyczące ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego (art. 112b ust. 1 pkt 1) lit. a) VatU – tak inwestor, jak też wykonawca muszą być szczególnie ostrożni. Przepis art. 112b ust. 1 pkt 1) lit. a) VatU daje organowi podatkowemu możliwość ustalenia dodatkowego zobowiązania w wysokości 30% kwoty zawyżonego lub zaniżonego zobowiązania podatkowego. W ust. 2 przewiduje się możliwość zredukowania dodatkowego zobowiązania do 20%, jeśli podatnik spełnił warunki tam określone. Przy inwestycjach budowlanych to jednak ciągle mogą być duże sumy. Problem jednak w tym, że do takiej sytuacji może znaleźć zastosowanie przepis art. 112c VatU, który przewiduje sankcję w wysokości 100%! Taką bowiem sankcję ustawodawca przewidział w art. 112c pkt 2 VatU. Chodzi o sytuacje, w których zaniżenie zobowiązania jest konsekwencją obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur, które stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności. Wprawdzie wydaje się, że przedmiotowy przepis nie powinien mieć tutaj zastosowania, to nie można wykluczyć, że organy będą próbowały pójść tą właśnie tą drogą. Podmioty świadczące usługi budowlane bardzo często w umowach z inwestorami ustalają szczegółowy plan robót. Taki harmonogram zazwyczaj zakończony jest sporządzeniem protokołu zdawczo-odbiorczego w wyniku czego usługodawca może wystawić fakturę za wykonaną usługę. Zdaniem organów podatkowych przy ustaleniu obowiązku podatkowego protokół zdawczo-odbiorczy pełni jednak tylko funkcję pomocniczą i nie jest dokumentem, który decyduje o skutkach ORGANÓWSądy administracyjne przyznają rację fiskusowi, potwierdzając stanowisko prezentowane w interpretacjach podatkowych. Przykładowo można wskazać na wyrok NSA w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2017 Sprawa dotyczyła spółki, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych i budowlano-montażowych oraz jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Spółka zawiera umowy na roboty budowlane, które posiadają klauzule umowne i zgodnie z wolą stron ustalany jest określony harmonogram prac. Umowy określają zakres prac danego etapu, czas wykonania robót, wynagrodzenie za dany etap oraz w większości wskazują, że dany etap kończy się sporządzeniem protokołu tak przedstawionego stanu faktycznego wnioskodawca zadał pytanie, które miało rozwiać jego wątpliwość i potwierdzić, że z chwilą wystawienia faktury za wykonanie całości lub części usługi, nie później jednak niż z upływem 30 dni od dnia podpisania przez inwestora protokołu zdawczo-odbiorczego powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i podatkowy stwierdził jednak, że o wykonaniu usług budowlanych będzie decydować faktyczne ich wykonanie, łącznie z czynnościami, które są elementem świadczonych usług, nie zaś samo dostarczenie określonych w umowie dokumentów czy też sporządzenie dokumentów typu protokół zdawczo-odbiorczy. Ponadto fiskus wskazał, że momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu realizacji usług budowlano-montażowych będzie moment wystawienia faktury. Natomiast w momencie, kiedy faktura nie zostanie wystawiona, obowiązek podatkowy powstanie po upływie terminu 30 dni od dnia wykonania robót nie zgadzając się z wydaną interpretacją postanowił ją zaskarżyć. Wojewódzki sąd administracyjny, rozpoznając skargę nie zgodził się jednak